De kirch va Palai kimmp restauriart

De òrbetn ve za richtn de kirch va Palai sai’ garo u’pfònk. S ist an groasn projekt as bart tauern s gònze jor. S ist de greaseste òrbet as ist kemmen gamòcht en leist jorhundert.
De doi kirch ist oa’na van eltestn kutschòftn van Tol pet de sai’ vinfhundert jor. Der P. Piatti, afn puach “Palù Palae” hòt tschirm gahòp an schouber nochrichtn. Genau, boast man nèt benn as ist kemmen gabichen de kirch.  Afn “Catalogo del Clero” van 1914 van P. Marco Morizzo – sok er - ist tschrim en 1522 ont restauriart en 1911. Don Maffei hòt tschirim en 1517, P. Sittoni en 1512. Ober ber sai’ gabiss as se hòt a ker o a ker au vinfhundertjor. De earste kirch ist gaben borschainlech a kloa’s kirchl gaben. P. Piatti sok aa as der elteste dokument pet nochrichtn va de kirch ist van 1481 ont er vinnt se en Urbarium va de kirch va Persn.

Ber hom dokumentn van 1590 van pasuach van Cristoforo Pilati as ist kemmen en plòtz van Pischof va Feltre za sechen de kirchen va Persn. Er ist kemmen za sechen de kirchen van Tol aa, en Garait, en Vlarotz, en Palai ont za leistn en Schandurschl. Afn doi dokument ist tschirm as se sai’ noch gaben za mòchen au de kirch ont as de òrbetn sai’ laschiar garift gaben. De Mess  - sok der dokument - kimmp gahòltn lai kan S. Nicolò ont S. Maddalena, za Bainechtn ont òndra drai messn en moi.
Van 1786 envire, de kirchen van Tol sai’ kemmen verschoum unter de diocesi va Trea’t stòtt de  sèll va Feltre. Van an òndern dokument van arkif va  van 1812 pariart s as de kirch hòt schoa’ semm probleme meing en teibl um en mauer gahòp ont der dòch aa. En de sèlln jaerder der pischof ist kemmen za pasuachen de gaoma’schòft en 1828 ont nou bider en 1840 ont en 1864.

Um en 1900 unter en pfòff Thaler ist kemmen u’pfònk an nain projekt ver za mòchen au a naia kirch oder za vergreasern  de òlt. De hom an projekt aa gamòcht gahòp ont òlls ober dòra s ist nicht arauskemmen. En 1911 ist kemmen gamòcht a groasa òrbet za restauriarn de kirch. Ober en 1919, pet en nai pfòtt Maffei, ist bider proport kemmen der projekt van a naia kirch. En 1931 idst kemmen gamòcht an komitat aa pet drinn “Giorgio Marco Toller, Giovanni Battista Taldi, Andrea Battisti, Domenico Petri Anderle Testa e Carlo Battisti” (van puach Palù Palae). Ober dòra der doi projekt aa ist lai af de kòrtn plim.
Ondra òrbetn za vernaiern de kirch sai’ kemmen gatun zbischn en 1950 ont 1970 ont an òndra en 1991. Ont iaz arivar ber en 2020. Der doi projekt ver za richtn de kirch ist schoa’ en 2015-2016 u’pfònk. En doin jarder ist vil kemmen gatun ont der don Daniele hòt birkle gaglap en doi projekt.  Ber hom pfrok en don Daniele an ettlena nochrichtn. S barn restauriart kemmen de affreschi, s kraiz va de earst baich va de kirch, de meridiana, der teibl bart vortganommen kemmen ont asou envire.

Er hòt ens tsòck as men hòt vour za meing bider za mess en de kirch gea’ schoa’ za Bainechtn. Ver derbail song ber gèltsgott va hèrz en òlla de sèlln as hom mitgaholven ont as hom se spendiart ver za aribarn hait za vongen u’ de òrbetn ont ber song guata òrbet en òlla de sèlln as barn òrbetn no en doi projekt.

Lorenza Groff

comments powered by Disqus